Organizacje polonijne

Pierwsze organizacje polonijne, tak na skalę lokalną, jak i należące do ogólnoświatowych stowarzyszeń polonijnych, powstały w Hiszpanii po II wojnie światowej. W 1946 roku utworzono Towarzystwo Pomocy Polakom założone w Madrycie przez ks. Antoniego Liedtkego, a także Związek Akademików Polaków w Hiszpanii założony przez polskich studentów z uczelni hiszpańskich. Do lat osiemdziesiatych powstało, głównie w Madrycie, jeszcze kilka stowarzyszeń polonijnych. Najaktywniejsi i najbardziej twórczy przedstawiciele Polonii hiszpańskiej – poeta Józef Łobodowski, Mirosław Sokołowski, Karolina Babecka, Kazimierz Tylko utworzyli z inicjatywy rządu hiszpańskiego polską sekcję Radio Nacional de Madrid (1949-1976). Choć audycje sekcji skierowane były do Polaków w kraju, to pełniły również ważną funkcję integracyjną w życiu polskiej kolonii w Hiszpanii.

Na przełomie lat osiemdziesiatych i dziewięćdziesiątych działalność organizacyjna polskich emigrantów w Hiszpanii uległa znacznemu osłabieniu. Przyczyną takiego stanu rzeczy było z jednej strony starzenie się środowiska emigracji powojennej, a z drugiej strony niestabilna sytuacja ekonomiczna i prawna osób przybyłych na nowej fali emigracji. Polepszaniu się pozycji społecznej i ekonomicznej polskich emigrantów w ostatnich piętnastu latach, towarzyszy wzrost aktywności polonijnej. Wyraża się to między innymi w coraz większej liczbie organizacji, a także coraz liczniejszym i aktywniejszym uczestnictwem Polaków w podejmowanych przez nie przedsięwzięciach.

Najstarsze organizacje polonijne działają w regionie madryckim. W 1993 roku w Alcalá de Henares powstało stowarzyszenie Orzeł Biały. Zostało ono założone przez ludzi widzących potrzebę skupienia młodej polskiej emigracji zarobkowej. Główne cele Stowarzyszenia to edukacja dzieci i młodzieży emigrantów polskich przez podtrzymywanie znajomości języka, tradycji i kultury polskiej oraz organizacja integracyjnych imprez kulturalnych i sportowych. W czerwcu 1994 roku w Madrycie, dzięki inicjatywie osób polskiego pochodzenia powstało Hiszpańsko-Polskie Stowarzyszenie Kulturalne Forum. Główne cele Stowarzyszenia to promocja kultury polskiej w Hiszpanii: koncerty artystów polskich i hiszpańskich, wieczorki literackie i muzyczne, organizacja kursów języka polskiego dla Hiszpanów, podtrzymywanie znajomości języka, tradycji i kultury polskiej wśród emigrantów i ich dzieci. W Regionie Autonomicznym Madrytu działają również: Stowarzyszenie Polaków w Hiszpanii Nasz Dom – Nuestra Casa (od 2001 roku) oraz Polonica – Stowarzyszenie Rodziców Dzieci Mówiących po Polsku (od 2002 roku).

W innych regionach Hiszpanii również prowadzona jest działalność kulturalna. W Barcelonie emigranci polscy skupieni są wokół Stowarzyszenia Kulturalnego Katalońsko-Polskiego (które powstało w 2000 roku), w Kraju Basków – wokół Stowarzyszenia Kulturalno Baskijsko-Polskiego Arrano-Zuria (od 1998 roku). W Fuengiroli działa Klub Polski Fuengirola (od 2000 roku), na Majorce – Stowarzyszenie Polaków na Majorce (od 2002 roku), w Saragossie – Stowarzyszenie Kulturalne Polsko-Aragońskie (od 2002 roku), na Wyspach Kanaryjskich – Związek Casa Polska Wysp Kanaryjskich (od 2002 roku), zaś w Santiago de Compostela – Polskie Stowarzyszenie Kulturalne w Galicji (od 2006 roku). Organizacje działające w Madrycie oraz w Barcelonie i na Majorce (a wkrótce i w Saragossie) prowadzą sobotnie (bądź niedzielne) szkółki polonijne dla dzieci. Mają one za zadanie podtrzymywanie języka ojczystego wśród dzieci, na co dzień uczęszczających do szkół hiszpańskich.